Józef Baryła, urodzony 21 listopada 1924 roku w Zawierciu, a zmarły 4 sierpnia 2016 roku w Warszawie, to postać o znaczącym dorobku w historii Wojska Polskiego. Był generałem broni, a także doktorem nauk humanistycznych, tytuł ten uzyskał w 1964 roku.
W latach 1980–1986 pełnił kluczową rolę jako szef Głównego Zarządu Politycznego WP, co wiązało się z dużą odpowiedzialnością i uwiarygadniało jego wpływ na polityczne decyzje w kraju. W tym samym okresie był również wiceministrem obrony narodowej, co dodatkowo wzmacniało jego pozycję w strukturach państwowych.
Józef Baryła brał udział w działalności Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, w której zasiadał w latach 1981–1983. Jego aktywność polityczna obejmowała także działalność w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR), gdzie był członkiem Komitetu Centralnego w dwóch kadencjach: 1980–1981 oraz 1985–1990. W latach 1985–1988 pełnił funkcję sekretarza KC PZPR oraz zasiadał w Biurze Politycznym w okresie 1986–1988.
W ramach swoich zadań politycznych był także przewodniczącym Komisji Prawa i Praworządności, co miało miejsce w latach 1985–1986. Poza tym, w latach 1985–1990 był członkiem prezydium Rady Naczelnej ZBoWiD.
W międzynarodowych relacjach nawiązał również kontakty, pełniąc funkcję ambasadora w Syrii i Jordanii w latach 1988–1990. Jako poseł na Sejm PRL IX kadencji, działał w parlamencie w okresie od 1985 do 1989 roku.
W trakcie swojej kariery, Józef Baryła był honorowany licznymi odznaczeniami, takimi jak Order Budowniczych Polski Ludowej, a także Order Odrodzenia Polski w II, III i IV klasie, co podkreśla jego znaczenie w historii Polski oraz wkład w rozwój kraju.
Życiorys
Józef Baryła urodził się jako syn Antoniny z Burzyńskich i Edwarda. W okresie II wojny światowej zdobywał doświadczenie jako robotnik w Hucie Szkła w Zawierciu. W maju 1945 roku, jego patriotyczny zapał doprowadził do ochotniczego wstąpienia do ludowego Wojska Polskiego, gdzie został wcielony do 21 Zapasowego Pułku Artylerii.
W latach 1945–1947 aktywnie uczestniczył w walkach przeciwko oddziałom Ukraińskiej Powstańczej Armii. Ukończył Oficerską Szkołę Artylerii w Toruniu w dniu 25 maja 1947, co było kluczowym krokiem w jego wojskowej karierze.
Od 1947 roku pełnił funkcję dowódcy plutonu w 23 Pułku Artylerii Lekkiej w Bielsku-Białej. Dwa lata później, w 1949 roku, przeszedł do aparatu partyjno-politycznego wojska, piastując stanowisko kierownika sekcji polityczno-wychowawczej w 40 Pułku Artylerii Lekkiej w Jarosławiu. Jeszcze w tym samym roku został inspektorem Zarządu Politycznego Dowództwa Okręgu Wojskowego nr V w Krakowie.
Rozpoczął również studia w Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie, kończąc je z pierwszą lokatą w 1953. W 1956 z sukcesem uzyskał również stopień magistra pedagogiki, co znacząco wzbogaciło jego profil zawodowy.
W ramach dalszej kariery wojskowej, Baryła był zastępcą komendanta do spraw politycznych Oficerskiej Szkoły Samochodowej w Pile w latach 1953–1955 oraz zastępcą ds. politycznych dowódcy 8 Dywizji Artylerii Przełamania w Bemowie Piskim w latach 1955–1960.
W okresie 1960–1968 pełnił obowiązki zastępcy szefa Zarządu Propagandy i Agitacji Głównego Zarządu Politycznego WP. W 1964 roku obronił pracę doktorską w Wojskowej Akademii Politycznej. W kolejnych latach ukończył kurs Operacyjno-Strategiczny w ZSRR oraz Centralny Kurs Kadry Kierowniczej przy Komitecie Centralnym PZPR.
W latach 1968–1969 Baryła był szefem Zarządu Propagandy i Agitacji GZP WP. Z dniem 11 stycznia 1969 roku do 7 lipca 1972 roku pełnił funkcję zastępcy dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego ds. politycznych. W tym czasie, 6 października 1970, został awansowany przez Rząd Państwowy PRL na stopień generała brygady, a nominację wręczył mu 10 października 1970 roku w Belwederze marszałek Polski Marian Spychalski.
Po objęciu 7 maja 1980 roku stanowiska szefa Głównego Zarządu Politycznego WP oraz wiceministra obrony narodowej, uczestniczył w pracach Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego w latach 1981–1983. Dnia 24 września 1983 roku, został awansowany do stopnia generała broni, co było kolejnym przełomowym momentem w jego karierze.
Jako szef Głównego Zarządu Politycznego, Baryła kształtował politykę partii w wojsku oraz wydawał zarządzenia normujące działalność instancji partyjnych. Wśród jego bliskich współpracowników byli generałowie, tacy jak Henryk Koczara, Tadeusz Szaciłło, oraz inni.
Oprócz kariery wojskowej, Baryła zaangażował się w wiele funkcji partyjnych, będąc członkiem PPR od 1946 roku oraz PZPR od 1948 roku. Przez lata zasiadał w różnych organach partyjnych, a także uczestniczył w pracach nad odpowiedzialnością członków ekipy Edwarda Gierka.
W międzyczasie, Baryła został odwołany z funkcji sekretarza KC PZPR 14 czerwca 1988 roku. W dniach 20–21 grudnia 1988 roku, w trakcie I części X Plenum KC PZPR, doszło do rekonstrukcji kierownictwa, która miała kluczowe znaczenie w kontekście rozmów z „Solidarnością”, prowadzących do końca systemu PRL.
Józef Baryła był także odznaczony medalem 100-lecia Polskiego Ruchu Robotniczego w 1982 roku. W 1988 roku wszedł do Honorowego Komitetu Obchodów 40-lecia Kongresu Zjednoczeniowego PPR-PPS. Od 17 listopada 1988 do 30 września 1990 pełnił rolę ambasadora PRL i RP w Syrii oraz w Haszemidzkim Królestwie Jordanii.
Po zakończeniu kariery wojskowej, Baryła został pożegnany przez ministra obrony narodowej wiceadmirała Piotra Kołodziejczyka. Zmarł w Warszawie i został pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie, ale informacja o jego śmierci nie została ujawniona publicznie.
Publikacje
Józef Baryła był autorem wielu znaczących publikacji zarówno w formie książkowej, jak i artykułów, które dotykały kluczowych kwestii związanych z dynamiką społeczną oraz ideologiczną w Polsce.
Jego najbardziej znane książki oraz opracowania obejmują:
- Charakter stosunków międzyludzkich i ich społeczne uwarunkowanie w armiach kapitalistycznych i socjalistycznych, Wydawnictwo MON, Warszawa 1966, materiały nr 5 do szkolenia politycznego,
- Charakterystyka współczesnej cywilizacji i kierunki jej rozwoju, Materiały do Szkolenia Politycznego Generałów i Oficerów, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967,
- W marksizmie-leninizmie nasza siła, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1984,
- Zainteresowania kadry oficerskiej w świetle współczesnej cywilizacji, Warszawa 1965,
- Zawsze tam skąd Ojczyzny wołanie dobiega, Biblioteczka Wojska Ludowego, Warszawa 1983.
W dziedzinie artykułów, jego wkład był równie istotny:
- Bieżące i perspektywiczne kierunki pracy ideowo-wychowawczej (w) „Wojsko Ludowe”, 1983, nr 1,
- Budżet wolnego czasu kadry oficerskiej tzw. leśnego garnizonu i sposób jego spożytkowania (w) Zeszyty Naukowe WAP, 1961, nr 5,
- Być członkiem partii – znaczy być w centrum życia (w) „Wojsko Ludowe”, 1984, nr 5 (408),
- Czas ocalenia, czas odrodzenia (w) „Żołnierz Wolności”, 1982, nr 193,
- Czas porozumienia, czas walki (w) „Żołnierz Wolności”, 1983, nr 33,
- Czas nadziei, czas tworzenia (w) „Żołnierz Wolności”, 1983 nr 200,
- Jubileusz znaczony walką, pracą i służbą (w) „Wojsko Ludowe”, 1984, nr 8 (411), ss. 11–15,
- Linia skuteczności i konsekwencji (w) „Nowe Drogi”, 1987, nr 2, ss. 18–28,
- Literatura w służbie obronności kraju (w) F. Kulej, J. Lewicki, Wojsko w literaturze, Wydawnictwo MON, Warszawa 1984, ss. 224–232,
- Partia w wojsku – zawsze na wysokości zadania (w) „Wojsko Ludowe”, 1985, nr 5,
- Polska myśl niepodległościowa i rewolucyjna 1794–1918 (w) „Wojskowy Przegląd Historyczny”, 1988, nr 3, ss. 3–16,
- Socjalizmu będziemy bronić tak jak niepodległości (w) „Wojsko Ludowe”, 1981, nr 8,
- Sprawie partii i narodu żołnierze oddani są całym sercem (w) „Wojsko Ludowe”, 1981, nr 1,
- W służbie partii i narodu (w) „Życie Partii” 1977, nr 10 ss. 17—19,
- Wciąż lepiej służyć socjalistycznej ojczyźnie (w) „Wojsko Ludowe”, 1976, nr 8, ss. 4–13,
- Wyższa jakość działalności kulturalnej – ważnym zadaniem ZSM w Siłach Zbrojnych PRL (w) „Kultura i oświata w WP”, 1977 nr 1, ss. 8–15,
- Znaczenie historii w patriotycznym wychowaniu młodzieży (w) „Wojskowy Przegląd Historyczny”, 1983, nr 2–3, s. 12,
- Związki i zależności między polityką a wychowaniem (w) Z. Misztal, Rada Ministerstwa Obrony Narodowej do Spraw Nauk Społecznych, Polskie Towarzystwo Nauk Politycznych, Wojskowa Akademia Polityczna im. Feliksa Dzierżyńskiego, Polityka i Wychowanie, Wydawnictwo MON, Warszawa 1986, s. 7.
Ordery i odznaczenia
Józef Baryła, uznawany za jedną z najważniejszych postaci w historii Polski, został odznaczony wieloma prestiżowymi nagrodami i odznaczeniami za swoje zasługi dla kraju. Poniżej przedstawiamy listę jego najważniejszych odznaczeń.
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1980),
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1968),
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1963),
- Order Budowniczych Polski Ludowej (1984) – z okazji 40-lecia PRL,
- Order Sztandaru Pracy I klasy (1973),
- Złoty Krzyż Zasługi (1957),
- Medal „Za udział w walkach w obronie władzy ludowej”,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1954),
- Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974),
- Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984),
- Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”,
- Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”,
- Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”,
- Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”,
- Srebrny medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”,
- Brązowy medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”,
- Medal Komisji Edukacji Narodowej,
- Złota Odznaka „Za zasługi w ochronie porządku publicznego”,
- Srebrna Odznaka „Za Zasługi w Ochronie Porządku Publicznego”,
- Brązowa Odznaka „Za Zasługi w Ochronie Porządku Publicznego”,
- Złota Odznaka „Za zasługi w obronie granic PRL”,
- Złoty Medal „Za Zasługi dla Ligi Obrony Kraju”,
- Złota Odznaka „Za Zasługi dla Obrony Cywilnej”,
- Medal im. Ludwika Waryńskiego (1988),
- Złote Odznaczenie im. Janka Krasickiego (ZSMP),
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego,
- Odznaka „Za Zasługi dla Związku Bojowników o Wolność i Demokrację”,
- Złota Odznaka Kół Młodzieży Wojskowej,
- Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej,
- Odznaka „Zasłużony Działacz SZMW”,
- Medal za zasługi dla Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki (1979),
- Medal pamiątkowy „40-lecia PZPR” (1988),
- Medal „100 lat ruchu robotniczego w Polsce” (1982),
- Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1977),
- Honorowa Odznaka Miasta Łodzi (1983),
- Order Przyjaźni Narodów (1973, Związek Radziecki),
- Order Czerwonej Gwiazdy (1984, Związek Radziecki),
- Medal „Za umacnianie braterstwa broni” (1980, Związek Radziecki),
- Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (1972, Związek Radziecki),
- Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (1975, Związek Radziecki),
- Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (1985, Związek Radziecki),
- Medal jubileuszowy „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR” (1978, Związek Radziecki),
- Medal jubileuszowy „70 lat Sił Zbrojnych ZSRR” (1988, Związek Radziecki),
- Medal „Za umacnianie braterstwa broni” (1980, Bułgaria),
- Medal „30 lat Bułgarskiej Armii Ludowej” (1974, Bułgaria),
- Order Czerwonej Gwiazdy (1985, Czechosłowacja, order wręczał Prezydent Czechosłowacji Gustáv Husák),
- Medal Za Umacnianie Przyjaźni Sił Zbrojnych I stopnia (Czechosłowacja),
- Medal „40 lat Wyzwolenia Czechosłowacji przez Armię Radziecką” (1985, Czechosłowacja),
- Medal „Braterstwa Broni” Republiki Kuby (1983, Kuba),
- Złoty Order Zasługi dla Ojczyzny (1984, Niemcy Wschodnie),
- Medal „30 lat Narodowej Armii Ludowej NRD” (1986, Niemcy Wschodnie),
- Złoty Medal Braterstwa Broni (Niemcy Wschodnie),
- Złoty medal „Virtutea Ostaseasca” (1971, Rumunia),
- Złoty Medal Braterstwa Broni (1980, Węgry),
- Order Zasługi Wojskowej I klasy (1985, Wietnam),
- Medal Przyjaźni (Wietnam),
- inne medale i odznaczenia jubileuszowe i pamiątkowe państw socjalistycznych, organizacyjne i regionalne.
Przypisy
- J. Królikowski: Generałowie i Admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, tom I: A–H, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010, s. 117.
- „Wojskowy Przegląd Historyczny”, nr 2 (128), kwiecień–czerwiec 1989, Warszawa, s. 352.
- „Życie Partii”, nr 5 (543), 8.03.1989 r., s. 20.
- VII Plenum KC PZPR, Książka i Wiedza, Warszawa 1988, s. 8.
- „Trybuna Robotnicza”, nr 104, 6.05.1985 r., s. 1–2.
- Wietnamskie odznaczenia dla grupy polskich generałów i oficerów, „Trybuna Robotnicza”, nr 222, 23.09.1985 r., s. 2.
- „Dziennik Łódzki”, nr 104 (10320), 27–29.05.1983 r., s. 5.
- „Dziennik Łódzki”, nr 86 (9837), 1–3.05.1981 r., s. 2.
- „Trybuna Robotnicza”, nr 177 (11529), 4–6.09.1981 r., s. 2.
- „Żołnierz Wolności”, 16.12.1982 r., s. 1.
- Dziennik Urzędowy Rady Narodowej miasta Łodzi, nr 11, 9.12.1983 r., s. 8.
- Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 3, 27.02.1978 r., s. 4.
- „Wojskowy Przegląd Historyczny”, nr 4, październik–grudzień 1979, s. 329.
- „Życie Partii”, nr 4/1977, s. 2.
- Lista żołnierzy odznaczonych w Belwederze. „Nowiny”, s. 2, Nr 280 z 11.10.1973 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Zbigniew Jabłoński (generał) | Edward Ptaszyński (1895–1940) | Tadeusz Nowak (pilot) | Tadeusz Więckowski (pilot) | Władysława Sieradzka | Antoni Glanowski | Franciszek Targowski (podpułkownik)Oceń: Józef Baryła