Stanisław Holenderski

---

Rodzina

Stanisław Holenderski, syn Markusa i Cecylii de domo Mendelsohn, urodził się w rodzinie, która miała swoje korzenie w zróżnicowanej kulturze. W 1921 roku połączył swoje życie z Joanną Marią Idzikowską, urodzoną 18 grudnia 1887 roku w Łodzi i zmarłą 31 grudnia 1972 roku w Zawierciu.

W tym związku urodziła się ich córka Aniela, której życie trwało od 19 grudnia 1922 do 10 lipca 2007 roku.

Życiorys

Stanisław Holenderski to postać, której życie i osiągnięcia miały istotny wpływ na rozwój regionu. W 1889 roku ukończył gimnazjum w Częstochowie, a następnie podjął praktykę rolniczą. Po śmierci ojca przyjął w spadku majątek, który w 1883 roku był współwłaścicielem huty szkła w Zawierciu. Stał się także właścicielem tzw. Stawek na tych terenach.

W 1912 roku nabył majątek w Porębie Mrzygłodzkiej, który rozciągał się na powierzchni 210 hektarów. Pod tym majątkiem znajdowały się cenne pokłady węgla brunatnego. Po zakończeniu I wojny światowej złożył wniosek o koncesję na wydobycie węgla. Mimo otrzymania odmownej odpowiedzi, na tych terenach powstała kopalnia, którą prowadził Stanisław Kasterski. Holenderski korzystał z zysków z tytułu najmu gruntu. Był także właścicielem cegielni zarówno w Zawierciu, jak i w Łazach, a w późniejszych latach pełnił funkcję prezesa rady nadzorczej w cementowni w Wysokiej oraz współpracował z innymi instytucjami, w tym z cementownią w Zdołbunowie i kopalnią węgla brunatnego „Teodor” w Gołuchowicach.

W 1915 roku został radnym pierwszej rady miejskiej w Zawierciu, co miało miejsce po nadaniu miastu statusu miejskiego. W tej roli starał się o wprowadzenie do urzędów języka polskiego. W 1921 roku, po długich poszukiwaniach, przyjął katolicyzm. Zaangażował się społecznie, zasiadając w Obywatelskim Komitecie Niesienia Doraźnej Pomocy dla Bezrobotnych. W 1931 roku zapoczątkowano pod jego przewodnictwem tradycję zawierciańskich ogródków działkowych.

Stanisław Holenderski był również inicjatorem wielu lokalnych przedsięwzięć. Był założycielem Ochotniczej Straży Pożarnej w Zawierciu i Związku Ochotników Pracy Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego. Ufundował wiele projektów społecznych, w tym dwa domy przy ulicy Pomorskiej przeznaczone dla przytułku dla starców i inwalidów wojennych w 1928 roku. Wspierał także budowę cmentarza ewangelickiego w Porębie oraz ogrodzenie cmentarza w Zawierciu w latach 1929-1932.

Ufundował kaplicę cmentarną w 1934 roku, jak również materiały na budowę Państwowego Gimnazjum i Liceum Koedukacyjnego w latach 1933-1934 oraz na dom ZHP w 1937 roku. Był aktywnym członkiem wielu organizacji, w tym diecezjalnego Stowarzyszenia Młodzieży Katolickiej w Częstochowie oraz Powiatowej Rady Szkolnej. Ponadto pełnił zaszczytną rolę radcy Izby Handlowo-Przemysłowej w Sosnowcu.

Interesował się sadownictwem i był jego popularyzatorem. W dodatku kolekcjonował obrazy Jacka Malczewskiego, które z radością udostępniał na organizowane wystawy. Po wybuchu II wojny światowej, Holenderski zmuszony był opuścić swoją posiadłość przy ulicy 3 Maja i przenieść się na Stawki. Jego życie zakończyło się w 1940 roku, a jego ciało spoczęło na cmentarzu rzymskokatolickim w Zawierciu. W 2006 roku, w hołdzie jego zasługom, Rada Miasta nadała mu tytuł „Zasłużony dla Zawiercia”.

---

Oceń: Stanisław Holenderski

---