Cmentarz rzymskokatolicki w Zawierciu to miejsce o bogatej historii, które istnieje od 1903 roku. Zlokalizowany jest w Zawierciu, przy ulicy Cmentarnej, co czyni go łatwo dostępnym dla odwiedzających.
Administrację obiektem sprawuje parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła, która dba o zachowanie spokoju i porządku w tej ważnej przestrzeni żałobnej.
Historia
Powstanie cmentarza rzymskokatolickiego w Zawierciu jest ściśle powiązane z budową kościoła Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Starania dotyczące jego budowy rozpoczęły się w roku 1900, kiedy to sześć mórg ziemi zakupiono od Salomona Habermana za kwotę sześciu tysięcy rubli. W projekcie cmentarza uczestniczył B. Malinowski. Prace budowlane rozpoczęły się 5 listopada 1901 roku i trwały do 23 września 1903 roku. Cmentarz został poświęcony w październiku 1903 roku, po czym zaczął przyjmować pierwsze pochówki.
Na terenie cmentarza wówczas znajdowała się jedna brama, a główna aleja dzieliła obiekt na dwie równe części. Pierwszymi osobami pochowanymi na tym cmentarzu byli Honorata Baltet, Michał Misioł oraz Marianna Lendor. W czasie I wojny światowej na jego terenie pochowano 127 żołnierzy.
W obliczu rosnącej liczby mieszkańców Zawiercia, w maju 1920 roku podjęto decyzję o powiększeniu cmentarza o dodatkowe dziesięć mórg gruntu od rodziny Habermanów. Zmiany w przestrzeni cmentarza obejmowały również dobudowanie drugiej bramy oraz poprowadzenie II alei. W latach 1931–1932 teren cmentarza został ogrodzony betonowym murem. W 1934 roku Stanisław Holenderski zainicjował budowę kaplicy cmentarnej według projektu Stefana Wąsa, która została ukończona w lipcu, a poświęcona 12 września przez bpa Teodora Kubinę.
W 1925 roku, obok II bramy, zbudowano Pomnik Poległym Żołnierzom, który był dziełem braci Trembeckich, wykonanym według projektu Jana Raszki. Pomnik ten honoruje 53 żołnierzy, którzy polegli w latach 1914–1920.
Cmentarz poewangelicki
„Cmentarz ewangelicko-augsburski, który posiada bezpośrednie sąsiedztwo z cmentarzem rzymskokatolickim, został założony najprawdopodobniej na początku XX wieku, a jego inauguracja nastąpiła po ukończeniu budowy kościoła w 1899 roku. Obszar tego obiektu wynosił 2592 m². Niestety, w trakcie II wojny światowej cmentarz doznał znacznych zniszczeń, a po zakończeniu działań wojennych przeszedł pod zarząd Domu Rzemiosł Różnych.
W związku z zauważalnym spadkiem liczby wyznawców kościoła ewangelicko-augsburskiego w Zawierciu oraz erygowaniem w sąsiedztwie tego cmentarza parafii Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w 1957 roku, w 1976 roku podpisano protokół, na podstawie którego kościół ewangelicko-augsburski zrzekł się gruntu tego cmentarza na rzecz Skarbu Państwa.
W dniu 17 marca 1980 roku prezydent Zawiercia Maria Gajecka przekazała tereny cmentarza parafii Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, przeznaczając je na cmentarz rzymskokatolicki.
Pochowani
Na cmentarzu rzymskokatolickim w Zawierciu spoczywa wielu zasłużonych mieszkańców tego miasta, którzy pozostawili wyraźny ślad w jego historii. Poniżej znajduje się lista niektórych z tych osobistości:
- Marian Bartolewski (1914–1970) – znany działacz sportowy,
- Maria Gajecka (1922–1991) – naczelnik oraz prezydent Zawiercia, a także posłanka na Sejm PRL,
- Stanisław Holenderski (1871–1940) – przemysłowiec i filantrop,
- Czesław Kowalski (1890–1945) – starosta zawierciański, prezydent Zawiercia,
- Jan Łakota (1881–1952) – poseł na Sejm II RP,
- Helena Malczewska (1869–1936) – działaczka społeczna,
- Jan Pilch (1907–1967) – prezydent Zawiercia,
- Stanisław Pasierbiński (1877–1961) – farmaceuta i działacz społeczny oraz niepodległościowy,
- Stanisław Rączka (1893–1971) – kompozytor, dyrygent,
- Stefan Smak (1913–1985) – historyk literatury,
- Zygmunt Sowiński (1892–1945) – poseł na Sejm II RP,
- Teodor Stosik (1889–1942) – żołnierz oraz działacz konspiracyjny,
- Andrzej Stróżecki (1937–2016) – aktywista turystyczny,
- Bolesław Wajzler (1881–1941) – ksiądz i działacz społeczny,
- Stanisław Wencel (1913–1967) – żołnierz, działacz kombatancki,
- Franciszek Zientara (1862–1938) – ksiądz, pierwszy proboszcz parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Zawierciu,
- Władysław Żuk (1919–2016) – więzień obozów koncentracyjnych, honorowy obywatel Zawiercia.
Każda z tych postaci przyczyniła się w sposób znaczący do rozwoju społecznego, kulturalnego lub politycznego Zawiercia, a ich wkład w historię miasta jest niezapomniany.
Przypisy
- Monografia Zawiercia. s. 141–142.
- Monografia Zawiercia. s. 140.
- Monografia Zawiercia. s. 139.
- Monografia Zawiercia. s. 138.
- Monografia Zawiercia. s. 137.
Pozostałe obiekty w kategorii "Cmentarze":
Cmentarz żydowski w Zawierciu | Cmentarz żydowski w Zawierciu-KromołowieOceń: Cmentarz rzymskokatolicki w Zawierciu