Zygmunt Adam Sowiński, urodzony 26 grudnia 1892 roku w Zawierciu, to postać, której życie pojmowane jest przez pryzmat jego szerokich osiągnięć w dziedzinie inżynierii elektrycznej oraz działalności przemysłowej. Bez wątpienia, był znaczącą postacią w polskim życiu społecznym oraz gospodarczym XX wieku.
Niestety, zwieńczeniem jego tragicznego losu stała się śmierć 7 marca 1945 roku w obozie koncentracyjnym w Dachau, gdzie znalazł się w wyniku brutalnych prześladowań jakie miały miejsce w okresie II wojny światowej. Zygmunt Sowiński był również aktywnym politykiem, pełniąc funkcję posła na Sejm II Rzeczypospolitej w trzech kadencjach: III, IV oraz V.
Warto zaznaczyć, że w 1938 roku, Zawiązując Koło Parlamentarne Obozu Zjednoczenia Narodowego, objął stanowisko wiceprezesa Prezydium tego gremium, co ilustruje jego zaangażowanie w politykę i chęć wpływania na rozwój kraju w trudnych czasach. Jego życie i praca pozostawiły trwały ślad w historii Polski.
Życiorys
Zygmunt Sowiński rozpoczął swoją edukację w ośmioletnim gimnazjum humanistycznym w Częstochowie, po czym podjął studia na Politechnice Lwowskiej, gdzie kierował się ku kierunkom związanym z Wydziałem Budowy Maszyn oraz Elektrotechniką. W 1918 roku, z wielkim zapałem, wstąpił do Wojska Polskiego, biorąc czynny udział w obronie Lwowa i walcząc o niezależność Polski.
Po zakończeniu swojej służby wojskowej, 1 maja 1921 roku, osiedlił się w Zawierciu. Tam, od 1 grudnia 1921 roku, podjął pracę w fabryce Towarzystwa Akcyjnego „Zawiercie” (TAZ), gdzie pełnił funkcje inżyniera ruchu oraz kierownika elektrowni. W ciągu tych siedmiu lat pracy, Sowiński wprowadził wiele usprawnień w urządzeniach elektrycznych, dostosowując je do obowiązujących wymogów. W czerwcu 1928 roku, na mocy decyzji miasta, został dyrektorem Zakładu Elektrycznego i Wodociągowego w Zawierciu (ZEiW), który wcześniej sam współorganizował.
W trakcie swojej kadencji na fotelu dyrektora, do 1 grudnia 1934 roku, Sowiński zrealizował wiele ważnych projektów, takich jak zelektryfikowanie większości fabryk w Zawierciu oraz stworzenie zautomatyzowanej podziemnej stacji hydroforowej, która odpowiadała potrzebom rozwoju miasta. Oprócz tego był odpowiedzialny za zaprojektowanie sieci wodociągowej oraz hydrantów pożarniczych w Zawierciu. Jego działania przyniosły wymierne efekty finansowe, prowadząc do podwojenia zysków Zakładu.
W grudniu 1934 roku, objął stanowisko dyrektora w Towarzystwie Akcyjnym Fabryki Szkła w Zawierciu. Dzięki jego kompetencjom, zakład znów stanął na nogi po okresie trudności finansowych, ale w trakcie wprowadzania programu naprawczego doszło do strajku okupacyjnego, który trwał od 26 czerwca do 15 lipca 1936 roku, zakończonego dzięki mediacji władz.
W sferze politycznej był powiązany z Bezpartyjnym Blokiem Współpracy z Rządem (BBWR). W 1930 roku bez przeszkód przeszedł do Sejmu III kadencji, gdzie pełnił funkcję przewodniczącego komisji robót publicznych, a także brał udział w pracach różnych komisji, takich jak budżetowa i przemysłowo-handlowa.
Po raz drugi wybrano go do Sejmu IV kadencji w 1935 roku, gdzie zdobył 34 235 głosów, a w kadencji tej przewodniczył komisji przemysłu i handlu. W 1938 roku ponownie zasiadł w ławach sejmowych, teraz jako poseł V kadencji, przewodnicząc komisji inwestycyjnej oraz pełniąc rolę członka w kilku innych komisjach.
Był także inicjatorem ustawy o funduszu pracy, która powstała w 1933 roku, a jej celem było wsparcie instytucji zatrudniających bezrobotnych. W ramach działalności społecznej angażował się w różne inicjatywy, takie jak stowarzyszenia pomocowe oraz budowa nowych instytucji edukacyjnych i infrastruktury. Dzięki jego staraniom Zawiercie zyskało nowoczesne rozwiązania w zakresie wodociągów i elektryczności, co przyczyniło się do zbicia poziomu bezrobocia w mieście.
W wyniku docenienia jego zasług, 8 listopada 1934 roku władze Zawiercia zdecydowały o nadaniu imienia Zygmunta Sowińskiego nowo wybudowanemu mostowi na rzece Warcie w Zawierciu. Oprócz tego, Sowiński aktywnie uczestniczył w różnych stowarzyszeniach i strukturach społecznych, a po wybuchu II wojny światowej wrócił z Warszawy do Zawiercia, gdzie został aresztowany przez Niemców jako zakładnik.
Przymusowo pracował w jednym z hut szkła, do momentu, gdy w kwietniu 1940 roku został deportowany do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, a później w Dachau (numer obozowy 19531). Tam złączył się w obozowym ruchu oporu, gdzie prowadził wykłady na temat elektryfikacji. Jego życie zakończyło się tragicznie na tyfus, a jego ciało spoczywa na cmentarzu rzymskokatolickim w Zawierciu.
Ordery i odznaczenia
Wśród wielu wyróżnień, które zostały przyznane Zygmuntowi Sowińskiemu, znajdują się następujące odznaczenia:
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 3 października 1935 roku,
- Złoty Krzyż Zasługi,
- Krzyż Obrony Lwowa.
Życie rodzinne
Zygmunt Sowiński był synem Leonarda, który z kolei pochodził z Łodzi, gdzie pełnił funkcję szefa działu tkalni w Zawierciu. Jego matką była Ludwika z domu Dryjskiej. Sowiński wstąpił w związek małżeński z Ireną Helman, a ceremonia miała miejsce 19 czerwca 1923 roku. Para doczekała się dwóch córek: Beaty Ludwiki, która urodziła się w 1924 roku, oraz Jadwigi, która przyszła na świat w 1926 roku.
Obecnie symboliczy grób Zygmunta Sowińskiego znajduje się na Cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach.
Przypisy
- a b c d e f g h Andrzej A. Zięba: Sowiński Zygmunt Adam. T. 41: Sowiński Jan – Sporny Józef. Warszawa – Kraków: Polska Akademia Nauk – Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla, 2002 r., s. 21–22.
- Jerzy Abramski: Cmentarze Zagłębia Dąbrowskiego i ziemi zawierciańskiej. Zawiercie: TMZZ, 1998 r., s. 66.
- Biblioteka sejmowa – Parlamentarzyści RP: Zygmunt Sowiński. [dostęp 15.07.2012 r.]
- a b c Zygmunt Sowiński w Wikizaglebie.pl. [dostęp 15.07.2012 r.]
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938 r., s. 686. reprint Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, 1984 r.
- Prace parlamentarne O.Z.N. 1938/39 r., Warszawa 1939 r., s. 39.
- Scriptor (opr.): Sejm i Senat 1935–1938 IV kadencja. Warszawa: nakładem Księgarni F. Hoesicka, 1936 r., s. 143.
- M.P. z 1935 r. nr 228, poz. 266 „za zasługi w dziedzinie społeczno-politycznej organizacji Państwa”.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Konrad Imielski | Mirosław Mazur | Ryszard Mach | Kazimierz Kowalski (działacz narodowy) | Justyna Skrzydło | Łukasz Konarski | Maria Gajecka | Antoni Kazior | Andrzej Witkowski (działacz) | Stanisław Kleszcz | Władysław Domagała | Janusz Regulski | Bogusław Utracki | Barbara Tumułka | Leszek Wierzchowski | Marian Stańczyk | Maria Gajecka-Bożek | Ryszard Strzelecki-Gomułka | Czesław Kawecki | Aleksander PudłoOceń: Zygmunt Sowiński