Zdzisław Tadeusz Łączkowski

---

Życiorys

Zdzisław Tadeusz Łączkowski to postać wybitna, która kształtowała polski krajobraz literacki. Swoje studia rozpoczął w Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej w Krakowie, a następnie kontynuował naukę na kierunku prawniczym na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1949-1952 uczęszczał na polonistykę w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie współpracował z takimi osobami jak Anką Kowalską, Jerzym Krzysztoniem, Anną Markową oraz B. Eysymonttem, przynależąc do Sekcji Twórczości Własnej przy Kole Polonistów na KUL.

Wiersze, które zaczął pisać w 1948 roku, spotkały się z uznaniem, a jego debiut ogłoszono w „Tygodniku Literackim” w Lublinie w 1950 roku. Sam Łączkowski jednak za faktyczny początek swojej kariery literackiej uważa druk wierszy w tygodniku „Dziś i Jutro” w 1952 roku. Jego życiowa droga przeniosła go do Warszawy, gdzie od 1952 roku przez następne cztery dekady związał się z wieloma innymi instytucjami dziennikarskimi i kulturalnymi.

W latach 1952-1993 był redaktorem w „Słowie Powszechnym”, gdzie w latach 1954-1970 pełnił funkcję zastępcy kierownika, później kierując działem kulturalnym aż do 1992 roku. W latach 1993-1994 objął stanowisko kierownika działu kultury „Słowa-Dziennika Katolickiego”. Jako słynny publicysta był aktywnym członkiem stowarzyszeń i organizacji, w tym Stowarzyszenia „PAX”, Związku Literatów Polskich oraz Klubu Literatów „Krąg”. Ponadto był również członkiem wielu innych instytucji, takich jak ZAiKS, SEC, czy Katolickie Stowarzyszenie Dziennikarzy.

Łączkowski brał aktywny udział w Tygodniach Kultury Chrześcijańskiej oraz spotkaniach Duszpasterstwa Środowisk Twórczych, będąc członkiem Rady Duszpasterskiej Archidiecezji Warszawskiej. Był także korespondentem na Powszechnym Soborze Watykańskim II, co podkreśla jego zaangażowanie w życie kulturalne i duchowe kraju.

W ciągu swojej kariery stworzył aż około 8 tysięcy artykułów, z których wiele odnosiło się do życia kulturalnego i literackiego w Polsce. Publikował w renomowanych wydaniach takich jak „Dziś i Jutro”, „Słowo Powszechne”, „Kierunki”, „Życie Katolickie” oraz „Poezja”. Łączkowski współpracował także z Polskim Radiem, w którym jako felietonista przez wiele lat dzielił się swoimi myślami i refleksjami.

Mimo licznych podróży i współpracy z różnymi ośrodkami kulturalnymi w Polsce, zawsze utrzymywał silne więzi z rodzinnym regionem. Był pedagogiem dla młodych twórców i autorem licznych wstępów oraz posłowi do książek. Jego prace artystyczne znalazły uznanie nie tylko w kraju, ale także poza jego granicami – jego wiersze znalazły się w ponad osiemdziesięciu antologiach, tłumaczone na wiele języków europejskich. Jego książki znalazły się także w zbiorach Library of Congress w Waszyngtonie.

Jako autor wielu docenianych dzieł otrzymał liczne nagrody literackie, w tym nagrodę im. Włodzimierza Pietrzaka oraz nagrodę im. Giorgio la Piry z Florencji. Był odznaczany za swoją działalność społeczną i dziennikarską, co potwierdzają Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski i Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski. W 2006 roku uhonorowano go Nagrodą Jubileuszową Ministerstwa Kultury.

W opinii krytyków, Zdzisław Tadeusz Łączkowski był autorem, który wprowadził nowatorskie koncepcje artystyczne w swojej twórczości poetyckiej i prozatorskiej, przyczyniając się do inspiracji wielu innych literatów. O jego dokonaniach pisali m.in. dr Elżbieta Cichla-Czarniawska, dr Dariusz Tomasz Lebioda, prof. Marian Kisiel, oraz wielu innych znanych autorów i krytyków literackich. Łączkowski pozostaje w pamięci jako twórca bliski sercu licznych pokoleń czytelników oraz liczący się uczestnik polskiej kultury literackiej. Jego dorobek liczy około 40 książek.

Twórczość

Autor

Zdzisław Tadeusz Łączkowski jest autorem wielu znakomitych dzieł literackich, które zyskały uznanie w polskiej kulturze. Wśród jego najważniejszych prac znajdują się:

• słoneczniki gorejące (1957),
• ciemność z bursztynu (1959),
• monogram z wiewiórką (1963),
• piękna Rahab (1963),
• kartofliska (1966),
• gad (1970),
• żałoba z Antygoną (1973),
• nadzy pod winogradem (1975),
• wszystkie stoły sprawiedliwości (1979),
• syn ziemi swojej (1980),
• tobie przystoi pieśń… (1982 i 1986),
• snu otwieranie (1989),
• tańczący rycerze (1990),
• zaklęty jeleń (1992),
• anegdariusz (1996),
• gwiazdobranie (1996),
• noc z guślarzem (1996),
• noc z guślarzem – radiowa książka poetycka (Radio Zachód, Zielona Góra 1996),
• wolność nie zniewolona (1997),
• anegdariusz drugi (1998),
• schizofrenia (1999),
• trzy poematy (2000),
• piaskiem naprędce wpisane. dziennik z lat 1960-1964 (2001),
• dysputa (2002),
• tak, tak; nie, nie. dziennik 1969-1971 (2003),
• inność (2004),
• dysputa (2004),
• poeci pańskiej winnicy. słownik osób duchownych piszących wiersze (2004),
• wiktoria (2005),
• czekanie na kometę. dziennik z lat 1972-1974 (2006),
• czy wszystko już powiedziałem. poematy naiwne (2007),
• jak drzewo w ptakach. dziennik z lat 1975-1980 (2009),
• ku wzgórzom planet. poematy (wydawca: staromiejski dom kultury 2010),
• tryptyk liryczny (2012),
• fascynacje. o twórczości Zdzisława Tadeusza Łączkowskiego (2013).

Współautor

Oprócz indywidualnych osiągnięć, Łączkowski był współautorem licznych publikacji współtworzących polski dorobek literacki, takich jak:

• 40 lat ze Słowem (1987),
• z dyplomem KUL w Polskę (1994),
• wstępujący na wzgórze. wspomnienia o ks. Januszu St. Pasierbie (1995),
• zdarzyć się mogło. zdarzyć się miało. z Wisławą Szymborską spotkanie w wierszu (1996),
• w trosce o kulturę (1996),
• nad czarną. staszowski almanach literacki (1997),
• targi wydawnictw regionalnych (2000),
• radzymiński rocznik humanistyczny (2002),
• almanach staszowski (2002),
• znaki i znamiona polskości. narodowy i kulturalny wymiar kultury (2002),
• ludzie, pasje, ślady (2003),
• zygmunt wójcik in memoriam (2003),
• unia-polska-integracja (2003),
• świętokrzyski kwartalnik literacki (2007),
• regionalizm. patriotyzm. europejskość (2007),
• pasje i czyny Macieja Zarębskiego w opinii Przyjaciół i współpracowników w 65 rocznicę urodzin (2008),
• otarłem się o życie, otarłem się o słowa. w czterdziestolecie pracy pisarskiej Stanisława Rogali (2008),
• z księgi Ezechiela (2009),
• wojciech Żukrowski we wspomnieniach Córki i Przyjaciół (2009),
• zostanie po mnie… jarosław Iwaszkiewicz (2009),
• kultura w latach 80. XX wieku. doświadczenia warszawskie (2011),
• filozofia marii szyszkowskiej księga dedykowana pod redakcją Anny Krynieckiej (2012),
• 25 lat środowisk twórczych księga jubileuszowa.

Inscenizacje

Poza działalnością literacką, Łączkowski tworzył także inscenizacje swoich utworów, które były realizowane w różnych teatrach:

• wyśpiewać tęsknotę człowieka (Teatr Stara Prochownia, 1984. Także w świątyniach w całym kraju oraz w różnych domach kultury. Wykonanie: Jerzy Fornal. Również w języku esperanto),
• litania do Najświętszej Panny (Katedra w Gdańsku, Katedra Św. Jana w Warszawie 1985, Watykan 1987. Muzyka prof. Czesław Grudziński),
• conservatorium (Teatr Żydowski, Warszawa 1989, Kampania Teatru Muzykalnego „W Drodze”, Wrocław 1989. Opracowanie: Lech Terpiłowski. W roli głównej Olaf Lubaszenko),
• tańczący rycerze (udział wzięli: Alina Więckiewicz, Jan Plewko, Mikołaj Müller. Realizacja akustyczna i oprawa muzyczna Tomasz Cieślak. Nagranie: Polskie Radio. Premiera w Radio Armii Krajowej „Jutrzenka” 1991),
• w 1993 roku w Stowarzyszeniu Artystycznym Deszcz Wrogich Automatów w Radomiu odbyła się inscenizacja utworów Z.T. Łączkowskiego pt. „zaklęty jeleń” w reżyserii Tomasza Augustyniaka i Roberta Stępniowskiego,
• żałoba z Antygoną (Ośrodek Kultury w Drezdenku, 1995. Reżyseria: Tomasz Walczak),
• tańczący rycerze (Ośrodek Kultury w Drezdenku 1995. Reżyseria: Tomasz Walczak),
• poemat „lamentacja żałośliwa na śmierć Stefana Kardynała Wyszyńskiego Prymasa Rzeczy-Pospolitej” stanowił ilustrację do filmu Bogdana Łoszewskiego pt.: „Non possumus” (1997).

---

Oceń: Zdzisław Tadeusz Łączkowski

---