Osiedle Szymańskiego jest jednym z kluczowych rejonów Zawiercia, położonym w centralnej części tego malowniczego miasta.
Charakteryzuje się ono dogodną lokalizacją, co czyni je ważnym punktem na mapie urbanistycznej Zawiercia.
Charakterystyka
Osiedle Szymańskiego jest miejscem o zróżnicowanym charakterze, które łączy w sobie różne aspekty życia codziennego. Liczy ono 43 zabudowania wielorodzinne, z czego 34 z nich zostały wzniesione przed 1945 rokiem.
W 2015 roku okazało się, że 33 spośród tych budynków wymagało remontu, co podkreśla potrzebę działań modernizacyjnych na tym terenie. Osiedle zamieszkiwało wtedy 2106 osób, co wskazuje na gęstość zaludnienia i żywotność społeczności lokalnej.
Interesującym aspektem Szymańskiego jest jego poziom bezrobocia i przestępczości, który jest znacznie wyższy niż średnia w mieście. Z tego powodu osiedle to zyskało potoczną nazwę „dzielnicy cudów”, co może wskazywać na sprzeczności w jego charakterystyce.
W skład osiedla wchodzą liczne ulice, takie jak: Bohaterów Westerplatte, Leśna, Moniuszki, Niedziałkowskiego, Szymańskiego oraz częściowo ulica Piłsudskiego.
Historia
Historia osiedla Szymańskiego jest nierozerwalnie związana z jego przeszłością, bowiem znaczną część tego terenu stanowi osiedle TAZ, co czyni Szymańskiego jednym z najstarszych sektorów Zawiercia. W roku 1880 TAZ zainicjował prace nad budową mieszkań dla swoich pracowników, stawiając na to, aby przy każdym z domów zaaranżowano przestrzeń na zabudowania gospodarcze lub podwórka. Do roku 1897 oddano do użytku 72 domy, z czego aż 56 to budynki murowane. W porównaniu z innymi terenami, osiedle charakteryzowało się dobrze przemyślaną zabudową oraz obiektami w stylu neogotyckim, które miały charakter socjalny. Już w 1902 roku na terenie osiedla powstały resursa, biblioteka oraz restauracja, a cztery lata później rozpoczęto budowę szkoły, łaźni oraz Domu Ludowego, które zostały wzniesione z charakterystycznej czerwonej cegły.
Niezwykle istotną kwestią jest to, iż osiedle przetrwało dwie wojny światowe z minimalnymi stratami. Około roku 1950, wzdłuż ulicy Nowotki (obecnie Moniuszki), zrealizowano budowę bloków mieszkalnych w stylu socrealistycznym, co znacząco przyczyniło się do rozwoju tej części miasta.
Zabytki
Osiedle Szymańskiego, położone w Zawierciu, wyróżnia się bogactwem zabytków, które przyciągają miłośników historii oraz architektury. To miejsce w pełni zasługuje na miano kulturalnego skarbu regionu, a w gminnej ewidencji zabytków figuruje wiele interesujących obiektów.
Na szczególną uwagę zasługuje układ urbanistyczny osiedla TAZ, którego struktura obejmuje następujące budowle:
- dawny kościół ewangelicki,
- Dom Ludowy,
- szkoła,
- resursa,
- łaźnia,
- willa dyrektora,
- park,
- cztery domy przy ulicy Niedziałkowskiego (1, 3, 22, 23),
- dwa domy przy ulicy Bohaterów Westerplatte (4, 6).
Ważnym punktem na mapie zabytków jest również pałacyk Erbego, usytuowany przy ulicy Leśnej 10, który swoimi atutami przyciąga uwagę zwiedzających.
Dodatkowo, w obszarze tym znajdują się:
- budynek straży pożarnej (Leśna 12),
- budynek dyrekcji Fabryki Opakowań Blaszanych (Leśna 20),
- budynek mieszkalny wielorodzinny (Leśna 22),
- budynek wielorodzinny (Leśna 24).
Te zabytki nie tylko świadczą o bogatej historii osiedla, ale również stanowią nieodłączny element krajobrazu kulturowego Zawiercia, przyciągając tym samym turystów oraz mieszkańców.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 12.08.2022 r.]
- Lokalny Program Rewitalizacji Obszarów Miejskich na terenie Zawiercie na lata 2014 – 2020 (PROJEKT) [online], Urząd Miejski w Zawierciu [dostęp 14.08.2022 r.]
- Osiedle Szymańskiego [online], Biuletyn Informacji Publicznej [dostęp 14.08.2022 r.]
- PatrykP. Drabek PatrykP., Mieszkańcy chcą odmienić oblicze jednej z zawierciańskich dzielnic [online], Zawiercie Nasze Miasto, 20.06.2011 r. [dostęp 14.08.2022 r.]
- Zawiercie. Zarys rozwoju powiatu i miasta, s. 264.
- Monografia Zawiercia, s. 404.
- Monografia Zawiercia, s. 182.
- Monografia Zawiercia, s. 179.
- Monografia Zawiercia, s. 178, 219.
- Zawiercie i jego ulice, s. 10.
- Zawiercie. Studium monograficzne, s. 69.
Pozostałe obiekty w kategorii "Osiedla":
Marciszów (Zawiercie) | Skarżyce (Zawiercie) | Miodowa (Zawiercie) | Centrum (Zawiercie) | Piłsudskiego | Stawki (Zawiercie) | Osiedle robotnicze TAZ | Dąbrowica (Zawiercie) | Ręby (Zawiercie) | Stary Rynek (Zawiercie) | Wydra Zielona | Zuzanka (Zawiercie) | Argentyna (Zawiercie) | Nowe Zawiercie | Kosowska Niwa | Borowe Pole (Zawiercie) | Zuzanka IOceń: Szymańskiego